සබඳ අපි කඳු නොවෙමු- උනුන් පරයා නැඟෙන..

‘මාක්ස්‘ කියනවා තවත් ජාතියක් යටපත් කරන්න සිතන කිසිඳු ජාතියකට නිදහස් ජාතියක් විදිහට නැඟී සිටින්න බැහැ කියලා. ඒක ඇත්තක්. අපිට අපේ නිදහස ගැන හිතන්න නම් අපි ඉදිරියේ සිටින අනෙකාගේ නිදහස අපි අතින් උල්ලංඝණය නොවිය යුතුයි. වසර ගණනාවක් පුරා බහුතරවාදය හා සුළුතරවාදය තුල මිරිකෙමින් අපි එකිනෙකාගේ නිදහස අහිමිකර ගත්තා. සැබෑ ගැටලුව කුමක්ද? ගැටළුවට වගකිවයුත්තේ කවුද? යන්න පිලිබඳ නිනව්වක් නොමැතිව දහස් ගණනින් එකිනෙකා මරාගත්තා.මැරුණේ අපේ පංතියේ අපේම උන්.නමුත් අපේ පිට ප්‍රශ්න පටවා අපි අපිවම මරගැනීමට සැලැස්වූ උන් එකිනෙකා හා සිනාමුසුව අතට අත දී සතුටු සාමීචියේ යෙදුණා. ගැටලුව සිංහල හෝ දෙමළ භාෂා තුළ නැත. ගැටලුව සිංහල හෝ දෙමළ ජනවර්ග තුළ නැත. ගැටලුව ඇත්තේ පංතිය තුලයි. පීඩකයා හා පීඩිතයා තුළයි.පීඩකයන්ට ජාතියේ, ආගමේ හෝ වර්ණයේ වෙනසක් නැතුවා සේම පීඩිතයාටද ජාතියේ, ආගමේ හෝ වර්ණයේ් වෙනසක් නැත. මේ සැබෑ ගැටීම පංති දෘෂ්ඨිකෝණයෙන් නිවැරදිව හඳුනාගන්නා තුරු අර්බුදයට විසඳුමක් නොලැබෙනු ඇත.
උතුරේ දීපචෙලවන් ප්‍රදීපන් වගේම දකුණේ දර්ශන මෙන්දිස් මේ ගැටළුව නිවැරදිව හඳුනගත්තා. දර්ශන තමන්ගේ ‘කඳුලුමිටියාවත‘ (1992) කෘතියේ. “උතුරින් - දකුණට“ කියන පද්‍ය පංතිය.ඊට හොඳ උදාහරණයක්. ඔහු මේ පැදි පෙළට අපූරු අනු මාතෘකාවක් යොදනවා. ඒ තමයි ‘පීඩිත ජාතියේ පීඩිතයෙකුගෙන් පීඩක ජාතියේ පීඩිතයෙකුට‘ යන්න. දර්ශනගේ මේ කාව්‍යය ටිකක් විතර කපලා කොටලා ගුණදාස කපුගේ ශූරීන් පසුකාලීනව ගායනා කරනවා ගීතයක් හැටියට. දර්ශන වරෙක ප්‍රකාශ කරනවා “මෙම කවිය ඇසුරෙන් සකස් කොට, ගායක ගුණදාස කපුගේ ගයන ගීතය නිසි මාතෘකාව යටතේ ඉදිරිපත් නොවීම ගැන මම කම්පා වෙමි“ කියලා.(http://www.boondi.lk/article.php?ArtID=985)
මේ පහත දැක්වෙන්නේ දර්ශන මෙන්දිස් ගේ ‘කඳුලු මිටියාවත‘ කාව්‍ය සංග්‍රහයේ සඳහන් වූ ‘උතුරින් දකුණට‘ පද්‍යයේ සම්පූර්ණ වචන මාලාවයි.

සබඳ අපි කඳු නොවෙමු
උනුන් පරයා නැගෙන
සුනිල දිය කඳුරු වෙමු
එකම කන්දෙන් වැටෙන

වියරු ගිනිදැල් නොවෙමු
වනය අවුලා තබන
මුරුගසන් වැස්ස වෙමු
දැවෙන කැලයට වහින

චන්ඩ පවනක් නොවෙමු
දෙරණ අතුගා දමන
මන්ද මාරුතය වෙමු
දෙකොන සිපගෙන හමන

නපුරු හීනය නොවෙමු
ළමුන් නිදි සුව බිඳින
සොඳුරු අඬහැරය වෙමු
දනන් නින්දෙන් මුදන

යකඩ පිත්තල නොවෙමු
රජුන් උඩ පැන තලන
බුරුත-කොස්-නැදුන් වෙමු
උනට එසවිය නොහෙන

පිදුරු-පොල් අතු නොවෙමු
පැරණි ගෙට සෙවිලි වන
සබඳ අපි ගඩොලු වෙමු
අලුත් ගෙපැලක් බඳින

මේ තරම් සියුමැලිද කළු ගල්

රජී වසන්නත ලියපු මේ ගීතය සංගීතවත් කරන්නේ කිහිපවතාවක්ම රාජ්‍ය සම්මාන දිනාගත් රජරටින් බිහිවුණු දක්ෂ සංගීතවේදියෙක්. ඔහු දර්ශන රුවන් දිසානායක. 

රජී ගේ හා දර්ශනගේ සුසංයෝගය බිහිදොරින් එළිබසින්නේ ප්‍රවීණ සංගීතවේදී සුනිල් එදිරිසිංහයන්ගේ හඬමුසුවත් සමඟයි.

..................................................

මේ තරම් සියුමැලිද කළු ගල්

හිතන්නටවත් බැරි නිසා

මම ගියා අවුකන බුදුන්ටත්

දෑස් දුන් මිනිසා සොයා //

කලා වැව ලඟ ඉලුක් හෙවනක

මැටි පිලක පැදුරක් එලා

රිදුම් පිරිමදිමින් බලයි ඔහු

මැරෙන ඉපදෙන රළ දිහා

ඉසුරුමුණියේ නුඹ තැනූ

පෙම්බරිය කොතැනද කියා

මා ඇසූ විට හිනැහුණා ඔහු

තවම තනිකඩයැයි කියා //

........................................................

රජී හැමවිටම තොරාගන්නේ පීඩයෙන් මිරිකෙන සමාජයේ සැඟවුනූ තේමාපාඨ. පහුගිය දවසක ශිෂ්‍ය සංගමය සංවිධානය කරපු වැඩසටහනකට නීති පීඨයට ආපු ‘රජී ‘ කිව්වේ, තමන්ගේ ජීවත අත්දැකීම,තමන්ගේ පංතිය තමන්ගේ සෑම නිර්මාණයක් තුළම ගැබ්වෙලා තියෙනවා කියලයි. මේ ගීතයටත් ඔහු ප්‍රස්තුත කරගෙන තියෙන්නේ ගල්වඩුවෙක්. බුදුන්ටත් දෑස් දුන් මේ ගල්වඩුවා තවමත් ඉලුක් ගෙපැලක තනිකමින් සුසුම්ලන්නේ හුදෙකලාවෙන්. ඇත්තටම මේ ගල්වඩුවා ගැන දන්නේ කවුද..? වචනයෙන් වචනය විග්‍රහ කරනවට වඩා සමස්ත ගීතයේම අරමුණ අපි තේරුම්ගත යුතුයි. අපි පොඩ්ඩක් හිතමු. රුවන්වැලි සෑය හැදුවේ කවුද? පරාක්‍රම සමුද්‍රය හැදුවේ කවුද? කියලා කවුරුහරි අපෙන් ඇහුවොත් අපි කියන්නේ යුගයන් දෙකකදී මේ රටේ රජකරපු රජවරු දෙන්නෙක්ගේ නම්. තවත් වෙලාවකදී කවුරු හරි ඇහුවොත් ගල්ඔය කළේ කවුද? මහවැලිය කළේ කවුද? අපිට මතක් වෙන්නේ නිදහසින් පස්සේ අපේ රටේ බිහිවෙච්ච දේශපාලඥයෝ දෙන්නෙක්ගේ නම්. නමුත් කවුරුවත් හරියටම දන්නේ නෑ, මේවගේ නිර්මාණ කරන්න දායක වුණ කම්කරුවෙකුගේ එක නමක්වත්. අඩුමතරමේ ඔවුන් ගැන මතකෙටවත් එන්නේ නැති තරමි. නමුත් පාලකයන්ගේ නම් ප්‍රසිද්ධ කරන්න කොයිතරම් නම් කම්කරුවෝ පිරිසක් තමන්ගේ දහඩිය, ලේ වගුරන්න ඇතිද? නමුත් ඔවුන්ට සාධාරණයක් ඉටුවුණාද? අඥාත නිර්මාණකරුවන් දහස් ගණනක් තමන්ගේ ශ්‍රමය අඩු ලංසුවකට මිල කරන්න ඇති. නමුත් ඉතිහාසය රඳවාගන්නේ පාලකයන්ගේ නම් පමණයි. ‘තක්ෂිලා ස්වර්ණමාලි‘ ලියපු ‘ටකරං සහ වඩිම්බු‘ කියන කෙටිකතා සංග්‍රහයේ එක් කෙටිකතාවක් තමයි ‘ඉස්කෝලේ මහත්තයා නටබුන් වලට ඇහෙන්න කෑ ගැහුවා‘. ඒ කෙටිකතාවේ තැනක මෙහෙම ලියල තියෙනවා “ රජාලා හදපු කෙංගෙඩියක් නෑ. ඕව හැදුවේ අපේ උං. හදාපු උං ගේ අත් කැපුවා. ඇස් පොට්ට කළා. එව්වංගේ නම් ඉතිහාසේ ලියෝගෙන අපේ උං මැරුවා. යකෝ නාහෙන් බේරෙන වතුර බිංදුව මාපටැඟිල්ලට වැටෙන්න පතාක පිළිම හැදුවේ තොපි නෙමෙයි අපි“ ‘රජී‘ එතරම් ආවේගශීලී නොවුනත් තමන්ගේ ගේයපද රචනයට අනුභූතිය කරගන්නේ ‘ස්වර්ණමාලි‘ ලියපු කෙටිකතාවේ අනුභූතියමයි. ‘ටෙනිසන් පෙරේරා‘ විසින් රචිත ‘දැතිරෝදෙන් උපන් බුදුන්‘ ග්‍රන්ථයට පාදක වන්නේ කාර්මික සමාජ විප්ලවයක්. නමුත් රජය විසින් මේ පොත තහනමට ලක්කරන්නේ ඉන් බුදුන්වහන්සේට අපහාසයක් වුණු බව දක්වමින්. නමුත් ග්‍රන්ථය තහනම් කිරීම පසුපස තිබුණේ සැබෑ දේශපාලනික උවමනාවක්. ‘රජී ‘ ලියපු මේ ගීතය තුළත් බුදුන්ට දෑස් දීමට ගල්වඩුවා සමත්වීම තුළ පෙන්වන්නේ කම්කරුවා බුදුන්ටත් වඩා උසස් යැයි පැවසීමද? යන්න යමෙකුට ප්‍රශ්න කළ හැකිය. ඒ ප්‍රශ්නයේ වරදක් නැ. බෞද්ධ සංස්කෘතිය තුළ උත්තම පෞර්ෂ්‍යත්වය බුදුන්වහන්සේ වන විට ඊටත් එහා ගිය පෞර්ෂ්‍යත්වයක් කම්කරුවාට ආරෝපණය කිරීමට ‘රජී‘ උත්සහ කරන්න ඇති. රජී මෙතන ගල්වඩුවෙකුට සංක්ෂිප්ත කරන්නේ සමස්ත වැඩකරන පංතියේ ජනතාව වන බව මගේ අදහසයි. ඒ අනුව වැඩකරන පංතිය අසහාය ලෝකෝත්තර විමුක්තිදායකයකු හා සම කිරීම තුළ හෝ ඉන් එහා ගිය ගෞරවයක් ලබා දීම තුළ අතීතයේ සිටම කම්කරුවාට සිදුවුණු අසාධාරණය අස්වැසීමට රචකයා යම් උත්සහයක් දරා ඇතැයි යන්න සිතිය හැකිය.

බලා වැලපෙමි නෙලා ගනු බැරි හන්තාන සිහිනේ...

ගීතයට ප්‍රසතුත වී ඇති තේමාව පිළිබඳ මාගේ අදහස නම්, මෙම ගීතය හඳගමගේ “ඇගේ ඇස අග“ (Let her Cry) චිත්‍රපටයේ තේමාපාඨයට යම්තාක් දුරකට සමාන්තර වන බවයි.

මෙය ‘හන්තාන අඩවිය‘ පාදක කරගත් ගීතයකි. හන්තාව අඩවිය කියූ සැණින් මතකයට නැඟෙන්නේ අන් කිසිවක් නොව ‘සරසවි භූමියක්‘ බව මා අමුතුවෙන් පැවසිය යුතු නොවේ. එනයින් මෙම ගීතය සරසවිය පාදක කරගත් ප්‍රේමණීය සිදුවීමක් බව වාච්‍යාර්ථ මතුපිට තුළ ඉතා හොඳින් විද්‍යාමාන වේ.

නමුත් මෙය හුදෙක් සරසවි මානව මානවිකාවකගේ කුළුඳුල් ප්‍රේමයකට ලඝු කිරීමට මම මැලි වෙමි. මෙය එක්තරා අසම්ත පෙමක කතාවක් ය යන්න මගේ අදහසයි. ප්‍රේමය අසම්ත විය නොහැක. නමුත් ප්‍රේමය සම්මත හෝ අසම්මත යැයි හංවඩුගසන්නේ සදාචාරය නැමැති පිරුවට තුළින් නිරුවත වසාගත් සමාජයය විසිනි. ඒ සමාජීය දෘෂ්ඨිකෝණය අනුව සරසවි ආචාර්යවරයකු හා ශිෂ්‍යාවක අතර ඇතිවන ප්‍රේමය සම්මත එකක් නොවනු ඇත.

.

“බලා වැළපෙමි 

නෙලාගනු බැරි 

හන්තාන සිහිනේ..“

ඇයට තම ප්‍රේමය කිසිඳු කලෙක නෙලාගත නොහැක. මන්ද, එය අසම්මත යැයි සමාජය ඇයට ගරහනු ඇත. නෙලා ගනු නොහෙන පෙමක් හෙයින් ඇය රහසේ ම වැළපෙනුයේ එබැවිනි.

.

“දරා නෙත් අග

දොවා සිත් මල 

ගොතනු මැන ළඳුනේ

සංසාර සිහිනේ“

සංසාරය නම් දීර්ඝ වූ ගමන තුළ කවදා හෝ හමුවූ හුරුව ඇතිව, මතු සසර තුළ නැවත හමුවීමේ බලාපොරොත්තුව ඇතිව එතෙක් ඉවසා දරා සිටින ලෙස ඇයට ඔහු ආරාධනා කරයි.

.

“වැහි පබළු යට

රඟ මඬල මැද

ඔබේ දෑතේ තුරුළු වෙන්නට“

ඇගේ ඇත්තේ අවිහිංසක ආශාවකි. සරසවි රඟ මඬල මතුයෙහි ඔහුගේ දෑතෙහි තුරුළුව සැතැපීමට ඇය ආශා කරයි.

.

“බිසෝ හැර ගිය 

ලසෝ රඟහල

අමාවක අඳුරේ

නොයනු මැන ළඳුනේ“

ඔහුගේ බිිරිඳ ඔහු හැරගොස් ය. එබැවින් ඔහුගේ හදවත නම් රඟහල දැන් ඇත්තේ අඳුරේය.එය හුදු අන්කාධරයක් පමණක් නොව, ‘අමාවක අඳුරකි. මේ රූපකයෙන් රචකයා ගීතයේ දැක්වෙන පුර්ෂයා තුළ පවතින භාවාත්මක හුදෙකලාව විග්‍රහ කිරීමට සියුම් ලෙස උත්සහ ගෙන ඇත. ඒ හුදෙකලාව මැකීමට පැමිණී අනාරාධිත අමුත්තිය වෙත ඔහු දැන් බැඳී ඇත. ඔහු ඇයට නොයන ලෙස ආයාචනය කරයි.

.

“වඩින තුරු සඳ දුරින් ඉන්නම්

තරු ඇදුරු පෙම් ගී අහන්නම්

ඇයට ප්‍රකාශිතවම සිය ප්‍රේමය හැඟවිය නොහැක. එබැවින් ඇය ඔහුට දුරින් හිඳ ආදරය කරයි. ස්වකීය තරු ඇඳුරිඳුගේ ඇමතීම ඇයට පෙම් ගී වැනිය.

.

“සොඳුරු ඒ සඳ දියේ එන්නම් 

හිඳිනු මැන සොඳුරේ 

හන්තාන අරණෙ“

තමා එනතුරු හන්තාන අරණෙහි හිඳින ලෙස ඔහු ඇයට ආරාධනා කරයි. ඒ ආරධනය වඩා ප්‍රේමණිය වන්නේ සෞම්‍ය එලියක් සේ ඇය වෙත පැමිණෙන වග දැක්වීම තුළිනි.

.

ජානක සිරිවර්ධන විසින් පදරචිත මෙම ගීතය ගායනය කරන්නේ පණ්ඩිත් අමරදේවයන් හා නව පරපුරේ දකෂ ගායිකාවක වන උමාරියා සිංහවංශ විසිනි. මෙම හඬ සුසංයෝගයද ගීතයේ යටි අර්ථයට මනා සාධාරණයක් ඉටුකර ඇතැයි යන්න මාගේ අදහසි. මන්ද පරිණත පිරිමි හඬක් සහ යොවුන් කාන්තා හඬක් ගීතයේ පදරුත් සමඟ හොඳින් ගැලපෙන බැවිනි.